Dîmenek Piştî Cuntayê li Stenbolê

 M.Çiya Mazî

Merheba Ji we re. Ez dê ji niha û pê ve car caran di malpera Amîdakurd de, têbiniyên xwe yî gerrê û carinan jî ramanên xwe vebêjim. Wek têbiniyên îro. Hêvîdar im dê ji tiştekî re bibin.

 Îro hinekî li nava Stenbolê geriyam. Ji Maltepeyê heta Emînonu û Taksîmê. Bawer bikin guherinin berbiçav henin. Him di nava mirovan, têkiliya wan, axaftin û diyalogên wan de xuya dibin. Carinan bi mirovan re dipeyîvim bi qasî ku ji wan fêm bikim. Ji yekî ku dibêje “Me xayin hemî derdest kirin” re dibêjim; gelo kê li wan neferana işkence kiribû? Bi lezgînî dibêje, na, ew ne işkence ye, ew montaj e montaj. Xuya ye di mala xwe de jî tenê vê mijarê diaxivin, lewre lawê wî yê 12 salî xwe davê je navê “ew montaj e apo, ew wêne ji qezayek erebeyê girtine, min lêkolîn kir”. Erê lawikê duwanzdeh salî lêkolînê ji min re vedibêje. Mirovekî kurd yê xwediyê marketekê (xuya ye AKP yî ye) dibêje “Diaş, Pyd û Feto piştî darbeyê dê têketana Tirkî, emê hemî ber nigan biçûna.” Fikir û raman tûj bûne, bêhntengî pir bûye.

Bi qasî ku ez dibînim, li Stenbolê jî wekî gellek deverên Kurdistanê û dinyayê, hinek vê bûyerê wekî lîstik û hinek jî wekî derbeyê dibînin, Erdoxan wekî yê herî qezenckirî dibînin. Kurdên nêzî HDPê di fikrên xwe de wekî berê xuya ne û tevgerên xwe liv û libatên xwe neguherandine; axaftin wekî berê vekirî, raman wekî berê dijber-muhalîf xuyaye.

Ji xwe li her derê hê jî ev qal e di nava alîgirên AKP yî de; ku yek qala bûyerê bike deh heb li dorê kom dibin û qehremaniyên xwe mîna çîrokên nêçîrê vedibêjin. Yê ku qet wê şevê derneketibe jî, derdikeve û qala xwe dike. Xuya dibe ku gellek kes ditirsin ku hinek ji wan re bibêjin hûn çima nehatin, min wisa hîs kir. Ji xwe ji ber wê yekê jî her ku diçe al daliqandin zêde dibin û mezinbûna alê tê guherandin û her diçe yên mezin derdikevin paceyan. Êdî li her avahiya fermî alên mezin bi qasî 30-40 m2 û hê mezindir, yên dikanan hê bi çûk in lê pir bûne li gor hefteya ewilî. Li Emînonuyê li ser her plazayê alek mezin, li ser pira Galatayê çend alên pir mezin, qûleya Galatayê bi rengê alê hat ronîkirin bi şevê. Li ser avahiyên din jî al zêde bûne li gor hefteya ewilî. Belkî ji ber vê nobeta ku li qada tê girtin e jî, mirovên ku hefteya pêşî al daneliqandibûn gelekan niha daleqandine. Bawer im hinek ji tirsan, hinek ji bo xwe şêrîn bikin û îspat bikin wisa dikin. Mirovên AKP yî ji xwe al roja pêşî daleqandin, CHP yî jî ji alê hez dikirin û tevlê bûn, her wiha MHP jî dadiliqînin û yê pir li kuçeyan diruşmeyan berz dikin ew in. Berê ku çalakiyek AKP piştgirî didayê rû bida, tenê AKP yîyan al dadiliqandin, bûyerek ku CHP, MHP piştgirî bidayê yên din AKPyîyan al bilin nedikirin. Lê îro bi taybetî piştî du hefteyan ji van hersê partiyan jî herkes alê li malên xwe dadiliqînin, hetta Cemaatçî jî. Hinekî ku di taxa me de wek cematçî dihatin dîtin jî al daleqandine,  ango hemû bi hev re. Ji xwe di rojnameyên tirkî yên mezin de her roj bi dehan kes û şîrket îlanan didin û alîgiriya xwe îlan dikin ji hukûmetê re. Bawer im derbe çêbibûya jî dê eyn wisa bûya, lewre ev helwest helwesta wek 12 yê îlonê ye. Yên ku ew dem dîtibin dê ev bê bîra wan.

Hê jî erebeyên bi al heta nîvê şevê li qorneyan dixin û di kuçeyan re li pey hev diçin, hejmara wan jî zêde bûye. Bi taybetî ajokarên erebeyên kevin wek Kartal, Şahin û Broadwey, Kamyon, Kamyonet, Motor. Kêm caran jî erebeyên nû û luks jî li qorneyan dixin. Wekî şahiyên birêkirina leşkeran, li taxan digerin car caran, lê berê her gav û her saet tunebû ev, niha her gav her saet dikare çêbibin û tê dîtin.

Li gellek deveran her qala piştî darbeyê û çîrokên wê, krîza aborî dikeve navê û esnaf hema hema hemî dibêjin “rewş qet ne baş e.” Ji ber ku ev 15 roj in hemî otobos, metro, metrobus belaş in û heta garanên erebeyan jî belaşin li Stenbolê, mirov jî pir digerin û ev hinekî dibe gerra pereyan jî û esnaf jê memnûn in. Lê vê jî dibêjin “piştî ku ev biqede rewşa nebaş dê baş derkeve holê. Lewre turîst pir kêm bûne, piştî Rûsan Ereb jî wekî berê nayên Stenbolê û ev qal û bala derbeyê mirov hinekî ragirtine ji bo kirîna tiştan.”

Û hêdî hêdî nîqaşên “ma kê ev darbecî di daireyan de bicîh kirin” jî derdikevin holê. Bawer im heta ku mirov sawa xwe bigrin û germbûn û peroşiya girseyan dakeve, êdî dê nîqaş jî bê guherandin, lê qet wekî berê nabe bi qasî ku hîs dikim û heta belkî ev nîqaş bi tundîtiyê jî xuya bibe.

www.amidakurd.net 

                                  =SIYASET Û MELE=

Yê feqî dersa xwe yî olî xelas kiribû. Êdî wê bibûya mele. Lê meleyê wî jê re got:

- Divê tu hînî siyasetê jî bibî, yan na tu nikarî mirovan bikî bawermend.

Yê feqî dibêje:

- Ma ew, tiştên ola îslamê hîn bibin bes in.

Feqî dibe mele û rojekê dihere mizgeftê. Dinêre ku waîzê mizgeftê xutbeyê dixwîne. Dema lê guhdarî dike dibîne ku tiştên meleyê di xutbê de dibêje, giş çewt in. Xwe zeft nake derdikeve holê, ji civatê re dibêje:

- Gelî civatê.! Weleh ev mele bi rastiyê nizane û tiştên dibêje giş çewt in, mirovan dibe kufrê.

Dema wiha dibêje, civat li ser serê wî kom dibe û lê dixin. Bi zorê xwe ji nava destên wan derdixe. Bêhna xwe venake dihere ba meleyê xwe yê ku ders dayê. Jê re  mijara xwe dibêje. Meleyê wî dibêje:

- Min ji te re got divê tu hînî siyasetê bibî, te bi ya min nekir.

Radibe ji nûv de wî hînî siyasetê jî dike. Çend heyv derbas dibe, dîsa derdikeve. Dîsa rêya wî bi heman mizgeftê dikeve. Dihere ku dîsa meleyê berê û gotinên xwe yî çewt dibêje. Difikire û ji gel re dibêje:

- Gelî civatê ! Hûn dizanin ev meleyê hanê pir baş e û tiştên dibêje jî rast e. Hingî werê baş e ku kî tayek porê wî û riya wî rake wê here bihuştê.

Dema wisa dibêje mirovên di civatê de giş êrîşî ser meleyê ku waîz dike dikin û tayek rîh û por pê ve nahêlin û mele bi zorê ji mirinê difilite.

(Ji pirtûka M.Çiya Mazî, Baxek ji Folklora Kurdî)

Çi ye? Çi bûye?

Her bûyerek dersek e ku mirov jê sûdeyê bistîne.

Ku her bûyerek dersek be; mirov divê çi derxe jê, çi dê biqewime? Mesele ev e.

Ji ber bûyer û dersên dawiyê, çarçavên kurdan jî hebin têrê nakin, divê gellek çav hebin ku gellek tiştan û deveran bibînin…

"Çi ji me re" nabe. Ku darbe çê bibe xisara kurdan tê de heye an an? Ku hebe, mirov dê bibêje darbe ne baş e. Û darbe nabaş in.

Darbeyek çû, niha yeke din li dar e, ev jî gellekî ne baş e ji kurdan û mirovên demakrat re.(Yên tên girtin kî dê bê şûna wan ne diyar e, an jî diyar e.)

Ku mirov zanibe çi bûye, dû re dema gotina "dê çi bibe " ye. Ji niha û pê ve dê çi bibe, mesele ev e...

Di tevliheviyan de ne diyar e ku çi bibe û kî çi bike. Hê jî tevlihevî heye.

Tawanbarkirina "kurd çima diçin qadan" ne vekirî ye. Kî çûye diyar e, navê wan eşkere bibêjin. Ew berê çi bûn niha jî ew in, aligirên Akp. Piraniya kurdan naçin

Çi dê bibe jî diyar e (hinekî); tiştên wek doh bi şev li meletiyê êrişa taxek Elewiyên kurd e.

(Ji twitterê @cmazi  18.07.2016)

Cûnta...
1-Belkî ne lîstok be. Ku lîstok be; Fetullahçi tune ne û memnûn in, Ataturkçî tune ne û memnûn in û Erdogan kare her tiştî bike.
2-Belkî ne lîstok be;Haya hinek serkirdeyên leşkerî jê tune bû û di meşê de vegeriyan û li hev nekirin,qismek leşker îtaatiya Erdogan kir.
3-Piştî ku li hev nekirin,Erdogan pê hesiya ku leşker li hev nakin li ser cuntayê,ket hewldanê, hat balafirgehê, Rîsk girt qezenç kır. 
4-Rast e, ku ji ber ên mezin di rêveberiya cûnta de tune bûn bi ser neketin teqez bû, Erdogan jî ji vê yekê hêz stend.
5-Heke bûyer û tevlihevî dom bike di rojên pêş ê nêzîk de, nexwe bira jî ne lîstok e.
6-Ev şerê bidestxistina iktidarê ye (ecemîtî hebe jî). Mirov jê re nabêje mîzansen û lîstik. Mirov dibêje siyaseta bi çek. An,cebrî,zortestî.
7- Bi ya min ku mirov bibêje "Lîstika Erdogan e", pir biçûk dîtin e; xuya ye ku resmen artêj bûye du perçeyan û li hevdû xistine û hê jî didome. (16-19.07.2016) twitter @cmazi )

Bawerî...

Ji bo her tiştên xerab, her tiştên baş an jî her tişê balkêş peyva giştî pirhejmar "em kurd" bikar tînin hinek, mejîyekî şaş e.

Bi sedhezaran kurdên baş û fedekar, di zindanan de ne, li derve xebatê dikin. Bi sedhezaran mirine. Peyva 'kurd xerab in' ya serdestan e. Bêbawerî ye. 

Ey mirovê bê bawerî! Kêmasiyên ku li hemû dinyayê hene neke para kurdan tenê û nebêje "em kurd wisa ne", bi milyonan kurdên jêhatî hene.

Carekê jî nebêjin"em kurd nebaş in, ji tiştekî re nabin" Bila bawerî hinekî hebe; bi sedhezaran kurdên fedekar,leheng,baş,biaqil,serkeftî henin.

***

Rojavayê Kurdistanê, rêbaza xwendinê seranser dike kurdî. Nexwe hemû xebat ji bo Kurdistaneke demokratîk e.Dîsa xuya bû

Pêşî here bibîne rewş û arîşeya gellekî mezin, dû re bibêje ez rewşenbîr im û kurd nezan in.

(13.07.2016 twitter @cmazi)

KONE

-Kone, ji hertiştî piçik piçik zane, ji bo ku li her derê tiştekî bibêje, da ku xuya be...

-Kone mexlûqatekî wisa ye ku 6 çavên wî hene; dudu li pêş, dudu li paş, dudu li asîmanan dinêre, ji bilî qulên di derên din de...

-Ji ber ku her roj piyên koneyî li saziya ziman a tirkî (TDK) ye, çi peyvên nû jî hebin bikar tîne li himber gundiyên (!) kurdînûs.

-Tabî gellek camêrên kone serxwebûnê dixwazin, loma her tim bi zimanê biyan dinivîsin û zimanê xwe zanin jî naxwînin û pê nanivîsin...

-Kone, bi êrişa xwe ya ser çepgiriyê re jî dixwaze puanan bigire, wek ku yên herî pir kurdan dikujin ne rastgir bin...

-Li Rojava feriştehên kurd diçin azadiya di dil de; yên kone hê jî dibêjin çima hûn jahrê jî venaxwin...

-Yên kone gellek carî ehmeq in jî, dibêjin qey kes bi me nizane; belkî jî haya herkesî ji wan heye... (tenê ya wî ji wî tune ye).

-Roja ku hinguv hebe, yên kone li bendê dimînin ku tilîka xwe têda kin, lê ku mêş bên; nigo qurban!!!

-Neyarê hevalê xwe di rojên giran de li firsetek din digere ji bo nig neşemite...
-Kone bi mizawiriyên xwe yî cur bi cur ji pişta millet dixwe û qelew dibe....

-Meqsed ev be belaş e aqil, "min gellek tişt da te çima te tiştek neda min?"

(Ji Twitterê @cmazi 09.07.2016) M.Çiya Mazî.

                                          LIXWEVEGER

-Di her tiştî de wisane hinek mirov; paşeroj her tim baş e û niha 'zeman xerab e'…

-Nostaljî: Ku mirov qehremanên niha nebîne û tim here yên sed sal berê û filan. :)

-Mirov her tim di doh de bimîne mirov dirize gellek caran. Ji bo 'îro' azad bibe, hînbûna 'îro' û zanebûna 'doh'.

-Bawer bikin pratik ji teoriyên berê tên ne ji yên niha. Teoriyen niha ji pratîkên berê tên welahasil gellek tiştên niha tê xwestin hatine kirin. (Bêhaybûn ev e)

-Carinan mirov naxwaze tiştekî jî bibêje. Di rojên germ de gellek tiştên hênik jî ji hinan re dibe wekî bizotê êgir...

-A baş heta dema derbirîna wê ramanê bê sebir lazim e, lê belê sebir xwe li mejiyê mirov diqelibîne carinan. (Sebir dibe qebir).

-Her kesê ku çi dixwaze, çi dil dike û li bendî çi ye, ji bo çi li bendî ye; baş lêkolînê bike û bixwaze an nexwaze û li bendî be baştir e. (Li pey hinekan kaşbûn bêyî lêkolînê, mirov tune dike).

-Fikra siyasî nebe qurbana bêrîkê û pêşeroja mirovan nexe xetereyê, xweş e û mafnaskirin ev e jî. (ji  her tiştî re ‘rêbaz’  ‘İlke’ lazim e).

-Ew berhem her ku biçe bigihêje lûtkeya bilind a bêveger, nexwe xwediyê berhemê pir tahb ditiye û rast meşiya ye.

-Ji bo teqdîra afrinerekî xwediyê berhemê, nêrîna berhemê hewce ye. Berhem Rojavayê kurdistanê be divê mirov biçe lê binere carekê...

-Ka bibêjim çi îro, "ne ez karim, ne dil karî ne karin zar û avazim"...

"Ka ezê bi zimanê kê" rojbaşî û pîroziyê ji we bixwazim...? (Di cejnê de).         

û Hesekê jî bi bîr anî dîsa şewat...

(ji twitterê @cmazi 06.07.2016)

(Ji twitterê @cmazi 01.07.2016)

Konê şewitî dibe sembola Lîcê mixabin... Her ku li nav deviyan kon bişewitin gellek tişt dişewitin…
***

-Madimak li Cizîrê jî wek pêlekê hatibû li peravan ketibû, me dît.

***

-Weşanxaneya ARAMê hiş û bîra cangoriyan e, ketine pirtûkan û ji pirtûkan ketine bi sedhezaran seriyan.

 ***

-Derdê hinekan ne di ser çepgir û kemalistên tirk re têkbirina çepgirên kurd be?Ji bîr nekin stûna azadiya Kurdistana Demokratik çepgirên kurd in…

-Nabe qey mirov di mala xwe de xwebixwe hinek tişên giring rexne bike; İllehîm li pêş alemê, li meclîsê, li himber rojnemegeran; sedem?

-Hinek kes û dewlet hin taktîkan û stratejiyan bi rêve dibin, bi dehsalan dû re mirov dibihîze ji bo çi wisa kirine.

-HDP li her derê Kurdistanê û Anadolê, bernameyên fitarê da û dide. Ev ne qedirgirtina rojiyê ye, çi ye?

-Bi ya min HDP li mafê kurdên musulman bi zêdayî xwedî derdikeve û yên din kêmtir dimînin li du wê.

***

-Roman û çîrokên kurdî dibe ku nêzî hev bin, ji alî honak û mijarê de. Lewre pirê nivîskaran heman jiyanê, êşê dibînin û heman hilmê distînin; heman fikir jî normal e. ( Mirov nikare nîqaşan jî bibire

hilbet, mafê parastina berhemê jî rewa ye )

-Wêjavanên kurd di rojên giran de, di hurgiliyan de nefetisin û bi çend peyvan piştgiriya siyasetê bikin, ba jî dê ber bi azadiyê de dahf bide zemên…

***

Ez Çûm Qada Yekê Gulanê Ya Stenbolê

Îsalyekê Gulanê ji bo min qet ne bi çoş bû û rewşa pîrozbahiyê jî wek rojek kuhinek tişt bên nîşandan an jî bê gotin bû. Ji xwe ev yek jî her roj li gelekdever û gelek di xwendinan de dihat gotin û tê gotin. Lê kombûna mirovan û hevdîtinawan giring e tabî, yê min jî hinekî wisa bû û bi vê mabestê min çend hevalên kubi salan e me hevdû nedîtibû dît.

Ji tweetterê @cmazi
*Te jî bira got qey ez tiştek im, te nizanîbû hinekan tu bi çepikan kiriye tiştek.
*Wêjevan xwe bi gelek tiştan dihesibînin an bi tiştekî? Sînor wêje ye an 'bêje' ye? Peyv bi nivîsê diqedin an bi axaftinê?
*Hamû siyasetmedar û rojnamegerên wî hatibin girtin,dest danîbin ser hemû milkên wî,hemû bajarên wî rûxandî bin û ew welat li ser piyan be.
*Hilbet tu karî her tiştê li gor exlaqê xwe bikî, lewre kirinên herkesî li gor exlaqê wî ye. Mejî genî be, mirov çi dipê.
*Yên ku ji keda têkoşeran dixwin...
*Belki jî rexne zirxê hinekan be ji bo luks bijî?
*Gulleyên ku ji zarokan mezintir zarokan dikujin.
*"Her tişt bela filankesan e"... de hadê, bi vê peyvê em dê rizgar bibin, ne hewceyî xebatê ye..
*Ku wêjevan têkevin rewşa -wênekêşê li bendî be ku karker bikeve- , bobelat ev e.
*Ne derew e, ji berê de gotine "nehêlin kevir li ser kevir".
*Xwezî îro bibe destpêka bihareke di dil de.
*Yên ku dibêjin "bibin yek" jî bibûna yek niha çi bûbûya, çi nebûya.
*Wextî xaniyê xwe xelas bike, hinek dê bibêjin "me rexne kir loma xelas kir"...
*Qazi Muhammed û hevalên xwe taca seran e. Xebatek biçûk ji bo welat jî bicîhanîna xeyalên wî/wan in.
*Ji bo kurdan ponijîn û analîzên ji tiştên bûyî zêdetir, analîzên çi tişt dê bibe lazim in.Gellek analîzên dîrokî ji dubareyê pê ve ne tiştek in
*Qey ji bo azadiyê hewce dike çi bibêjin;em dê meytên perçekirî ji alî ajalan li kuçeyan jî bibînin û belkî gellek tiştên dinTam mirovî ye ev
*Miska jiyana min î tu ey welat. Nerije ji çavan.Netefîne nûra dilê min.
Ji tweetterê @cmazi

Rewşa Taksim û cihê teqînê. M.Çiya Mazî

Îro (roja sêşemê) piştî nîvro min berê xwe ji Goztepeya Stenbolê da Taksîm an Beyoxlû  û kolana Îstiklalê. Bi rastî min pir meraq nedikir lê belê hinek karê min hebû û bi wê ve jî min xwest cihê ku teqîn lê çêbûye bibînin. 

Berî teqînê an jî berî ku dengê teqînan ji Enqere û derên din bên Taksîm vê saetê (saet 13 an yekê piştî nîvro) ji mirovan tije dibû û kolana Îstiklalê jî ji xwe ji saet dehê sibehê û pê ve mirov nikare bi hêsanî bimeşe ji qelebalixê. Lê îro wek kolana bajarekî Kurdistanê sihal, sakîn û bê deng bû. Berê ji dengê mirovên ku tiştan difroşin bigrin heta dengê muzîk û xort û qîzan kolan dadigirt û li dîwarên dîrokî diket û belav dibû. Lê îro ne wisa bû û qelebalix tunebû û mirov dikarîbû li wir bi hêsanî çend saetan bisekiniya jî kesek li bin guhê mirov nediket. Panzerên polîsan, toma û jeepên wan pir bûn. Her gavekê carekê yek di ber mirov re derbas dibûn. Ji xwe yên ku digeriyan li kolanê mirov dikare bibêje ji sedî 50 polisên sivîl û yên wekî wan bûn.

Çarşiya Demiroren (AVM) ku rojên asayî her saet, her çar qatê wê jî tije mirov bûn û li tiştan dinêrîn û dikirîn, îro vikîvala bû. Heta mirov digot qey girtî ye û ewlekariya avahiya wê bariyer li ber derî çêkiribûn ku her kesê derbasî hundur bibin sax bikin. Lê belê ev bariyer weke ku nehêlin kes herin hundur ewqas zexm çêbûbûn û ji xwe tu cihê ku mirov bêyî saxkirinê derbas bin nehiştibûn. Îjar ez karim bibêjim hemî bazar û dikan wisa bûn.

Ku ez nêzî cihê teqîna roja din çêbûbû bûm, qelebalixek biçûk xuya bû. Mirovên ku meraq dikirin wekî min, kameraman û peyamnêrên tv yan, polis û hinek kesên xwediyê madalyaya şerê berê hebûn. Li gellek avahî û kargehan ala Tirk hebû û li cihê bûyerê jî gellek al û qeranfil hatibû danîn. Mirov hê jî li dora cihê bûyerê digeriyan û hinekan wêne dikişandin hinekan jî ji yê wê derê pirs dikirin. Nîşanên teqînê pir bi hêsanî xuya dibû, li gellek deverên dîwaran şûna perçeyên bombeyê hebûn û camên şikestî bi textan an jî naylonan hatibû girtin. Çavê min li mirov û qefileyên tûrîstên Ewropî neket lê yên ereb hê jî li vir digeriyan ku hinekî kêm bûn li gor rojên din.

Cihê ku lê teqîn çêbûye li ber avahiya Kaymakamtiya Beyoglu ye an avahiya sînema Yildizê û muduryeta çandê ye. Ev der 100 mt nêzî Qada Galatasarayê ye. Û her roj çalakî li wê derê çêdibin û wê derê her tim bi sedan polîsên nobedar û bi çek li wir disekinîn.

Çend kêlîkan li dorê geriyam û vegeriyam. Ji taksîmê heta Goztepeya aliyê Anadolu bandora teqîn û galegalan xuya bû. Li Metroyan ji xwe ev 3-4 roj in valahiyek mezin heye û mirov pir kêm dadikevin metroyan. Li gellek çarşiyên girtî AVM’yan, esnaf siftehê nakin. Ku mirov diçe Maltepe Parkê (AVM ya mezin li Maltepe) ku her rojê bi dehhezaran kes lê digerin vikî vala ye û ne ji bêgavî be mirovek jî naçe wan deran. Li gellek deverên Stenbolê saxkirina erebeyan û mirovan ya ji alî polîsan her dewam dike. Ev çend roj in wekî gellek deverên Stenbolê, li ser pira kendavê jî erebeyên ku polîsan xistine rêzê û sax dikin her saet xuya dibin.

22.03.2016

M.Çiya Mazî,di sala 1960'î de li gundê Kufragê ya bi Şemrex a Mêrdînê hatiye dinyayê.Ji 1993'an bi kurdî dinivîsîne.Helbest, kurteçîrok, zargotin û nivîsarên wî di gellek rojnameyên kurdî de hatine weşandin.Di sala 1997an,di pêşbazşiya çirokan a TUHAYDER ê de xelata yekemin,di sala  1997'an de pêşbaziya çirokan a NÇM li Stenbolê bi çîroka "agir jî dîl bû" xelata teşvikê,di sala 1999'an de pêşbaziya NÇM ya çîrokan de jî bi çîroka "Mistek jiyan dixwazim" xelata yekemîn stendiye.Demekê di kargeriya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê de cîh girtiye.M.Çiya Mazî,25 salan di kargehên mina Şaredariya Şemrexê û Îdareya Herêmî ya Mêrdînê de wekî karmend û berpirsiyar xebitîye,malnişîn e.Niha navê xwe wekî M.Çiya Mazî dinivîsîne,zewicî û du keç,sê law pênc zarokên wî hene û li Stenbolê edîtorê weşanxaneya Berbangê ye.

Berhem:Mistek jiyan,çirok,2003.Weşanxaneya Sî,Stenbol

Ferhenga Gotinên pêşiyan 2005,Weşanxaneya Elma,Stenbol 

Ferhenga Gotinên Pêşiyan,bi tîpên erebî,2006,Weşanxaneya Spîrêz,Duhok 

Palûte,helbest,2008,Weşanxaneya Do,Stenbol 

Ahuzin,Muslum Yucel,wergera helbestan,2008,Weşanxaneya Do,Stenbol 

Mijarên Mîqro,çirok,2009,Weşanxaneya Do,Stenbol

Bahol,Çîrok,2011,Weşanxaneya Evrensel Stenbol

Peyarêk,Çîrok 2013,Weşanxaneya Berbang Stenbol

Baxek Ji Folklora Kurdî-Ji derdora Mêrdîn. Lêkolin/Folklor.Weşanxaneya Berbang, 2014 Stenbol

Ez Çûm Ku Neçûm Ku-Ger û geşt,Weşanxaneya Berbang,2015Stenbol

*Aştî her dem lazim e û hê jî lazim e, belkî hûn hê jî nizanin.

*Belkî jî heta niha we ji "aştî"yê re digot "maştî".

*Belkî jî bêhna kizirandina goştê mirovan heta niha neketibû bêvilên we û şer wekî pêlîstokê bû li parkê.

*û belkî jî we tenê dixwend "Qur'an" û çi digot eleqeya we pê tunebû. Belkî jî we digot hinek teyr dê welatekî ji me re bînin weke hêlînekê.

*Belkî jî hûn heta niha ne mirovhez, şoreşger û welatparêz bûn; hûn tenê oryantalist bûn haya we jê tunebû.

*Di rojên ji bo bakur giran de îlan kirin federalî. Belkî bersiva Helebçe û Newroz ev be.

*Me Helebçe li Cizîrê dît bi çavên xwe, êdî jibîrkirin nabe.

*Carinan tişên we dixwest jî pêk tê lê hûn nabînin.Yan jî hûn xwestekên xwe diguherin.Ev ji bêsebirbûna we ye belkî an jî nedurustbûna we ye

*Êdî hukûk, demokrasî û qanûn ne li ser bala kesî ye, kî jî têkeve ber destên wan, bernadin...

*Ji berê de yê ku di ber dîwêr re diçe û li ber hosteyê dîwêr disekine û rê bi ber dixe dibehicim.

*Di her liv an gavavêtin û çalakiyê de tu bibêjî"kurd tê xapandin"ev biçûkxistina kurdan e ezîzo,carekê berevaj bifikire û bi bawerî be.

*Eskerên giran gund û bajar di dixanê de hiştine...

*Newroz bi dilanan pîroz bibe çiqas rast e? Bi awayekî din nabe qey; wek tevgerek mezin ji bo alîkariya bajarokan?

Hinek peyvên min ji twitterê...:
*Sed roj ne hindik e, carinan bi qasî emrekî
*Çi qewimînên li Kurdistan rû didin mînakên wan li dinyayê henin,ne tenê kurdan cefaya azadiyê kişandine,em ne tenê ne di deryaya eşqa êşê de
*Teqez dê bihar bê û xêr jî pê re.
*Êdî ya girîng ne ku ev êriş faşîzane ye an na,ya girîng tuyê çi bikî, tu çi li himber wê dikî,projeya te çiye?Rexne û tespîtan herkes dikin
*Min gotibû tu tiştekî pîroz nakim heta demekê, lê belê hûn bi dilê xwe bijîn sibe û her sibe.
*Hemû kevir li sûrê dikevin û hûrik hûrikî dibin. Hemû peyv heta ber sûrê dimeşe jê û pêve winda ye.
*Yê ku baweriya wan heye zanin dê bihar bê û di çavên me re jî derkeve. Lê bila bi kulîlkan bê.
*Li Amedê yên meşiyan gellekî bi rûmet bûn. Ev li himber çekdaran bû û ne hindik e, peyvên quretiyê bêfêde ye. Şer tune be baş e hilbet û şer tunebe ji xwe mirov pir in. Şer ne tiştekî hêsan e.
*Pir be, hindik be, kulek be, bi êş be, bi kêmasî be; yê ku dimeşe dê bigihêje qonaxa xwe, ne yê ku di mal de tenê dipeyîve.
*Dema hemû partî tevlî merasima cenazeyê Tunc bibin aha yekîtî ew e. Ma ne li her derê dinyayê ev e?
*Dibêjin dê nizanim kî û kî û filan û bêvan bibin yek. Li himber kê? Ya girîng ew e. Ev girîngî emir dirêj an kin jî dike.
*Ji qilafetên cangoriyên te têr bûm Amedê, bes e êdî.
*Ji birçînan bêhna nanê tenûrê ji dûr de jî tê.
*Dibe ku çeqel reşê şevê wek ewran dibîne...
*Yekîtiya kurdan bi peyvê nabe, bi Çalakiyên piştgiriyê dibe. Peyv zûde ye daketiye bin qurişan.
*Sûrê mejiyê mirovan çelq kiriye, mirovan û Kurdistanê ji binî ve dihejîne...
*Tu hez dikî Ehmet biçe ku bila biçe, çî min jê? Kî ye, çi ye?
*Wanên ku bêdeng li min dinêrîn û tilîkên xwe kil dikin li min Wanên ku kevirên bedena te û me yî reş bi ava rehên canê xwe spî dikin
*Li bakurê Kurdistanê kîjan rêxistinê pir rojname û kovarên kurdî, tv'yên kurdî,komeleyên perwerdehiya kurdî avakirine, ew hê pir kurdî ye.
*Tu tiştekî 'qutlamiş' nakim, jahr tê de be. Heta ew serkeftin neyê, ew peyv jî ji devê min dernakeve.
*Êdî wisa bûye ku bêyî serkeftina siyasî mirov nikare li zimanê kurdî xwedî derkeve, bê fêde ye jî.
*Her kêliya mezinbûna şerê rojhilata navîn bandora xwe li Bakurê Kurdistanê dike, bi çavekî biçûk nêrîn şaşî ye, ne tiştê tê kirin.
*Kê çalakiya Enqereyê kirine nizanim, lê yên rexne dikin bi piranî digotin çima çalakiyên mezin çênabin. Çi bû gelo?
*Gotin berê jî derew bû niha jî ku tiştek tune be mirov bike... bi sedan qefle bi qefle.
*Ev şer e, mucîzexwestina ji kesan û rêxistinan rehetiya can e, hêz û xwediyê xwe herkes e.
*We çong neşikand, ne ji heddê kesî ye pesnê we bide.
*Bila çavên we, ji bo toza hemû kulîlkên welêt ku diçin, şil bibin.
*Dewletxwestin maf e, lê ramana weke ku "dewlet bê mirin tê" an jî "hemû mirin ji bo nexwestina dewletê tê" fahş e.
*Hilbet zalimî ne mayinde ye, lê belê çûyina wê bi êş e.
*We çong neşikand, ne ji heddê kesî ye pesnê we bide.
*Rexnekirina wekîlên HDPê (ku gelekên wan her dem li ser piyan in) pir hêsan e.Ya giring rexnegir heta niha ketiye çend çalakiyan.
*Înat û biryardarî gellek tiştan diguhere, heta tiştên ku mirov xeyal neke jî.
*Gelo rojeva mirovê kurd ji bilî şerê li ser axa wan, tiştên pir dûr bin, wijdan û dilxwazî tê çi wateyê?
M.Çiya Mazî

Ez çûm Mêrdînê di rojên dawî de

M.Çiya Mazî.

Îro 17 yê Sibata 2016 an e û li Mêrdîn im. Piştî gera xwe ya Qoserê doh bi êvarê re hatim Mêrdînê. Di salên 2000î de 4-5 salan li nava sînorê bajaroka Misûriyê li alî Mêrdîn mam ji wan 18 salên binecîhiya min a Mêrdînê. Niha bi Mêrdîn re bûye yek bajarokê Misûriyê an Yalimkoy. Carinan ku em dê biçûna Misûriye wextekî cûda me vediqetand, wekî bajarekî cihê bû ji navenda Mêrdîn. Li navenda Mêrdînê gellek esnaf û zenaatkarên ji Misûriyê hebûn û hema hema ji alî karê avahîsaziyê ew serdest bûn, bi taybetî jî karê tesîsatê av û kehrebeyê (elektrîkê).

Îro bajarê nû û avahiyên nû Misûriyê gellekî derbas kirine û heta nêzî Qabala avahiyên pirqat bilind bûne. Gir û newal rast bûne û mirov nizane wê demê kî der best bû, kî der newal bû û kî der tilm û kolik. Ev ji ber ku vê dema hilbijartinê bû bajarê mezin û şaredarî jî ket destê partiya kurdan an jî ya ku pir kurd piştgiriya wê dike(HDP). Daîreya ku berê ez jî tê de dixebitîm bi şaredariyê re bûye yek û mezin bûye. Her wiha kar û xebar jî mezin bûye û rewş guheriye. Cara pêşîn ku aniha berbiçav ev yek xuyaye ji min, tabelayên der û waran bi 3-4 zimanan çêbûne. Bi kurdî, tirkî, erebî û suryanî. Mirov dikare bibêje ku di dîroka Mêrdîn de cara pêşîn e ku partiyeke pirê wê kurd in vê yekê dike û tu kesekî din an partiyên din bi vî awayî tev negeriyaye û heta bi piranî kurd tune hesibandine di dîrokê de. Tiştê aniha dibe gellekî baş e û ku hêvî ew e aramî hebe wisa dom bike.

Serê sibehê saet di dehan de min berê xwe da şaredariyê, ji bo hevalên xwe yî berê yên karmend bibînim û çend pirsan jî bikim û bersiva halê wan û ahwalê bajarê wan bistînim. Ez hatibûm daîreya çandê û li ba hevalekî nivîskarê zimanê kurdî jî rûniştim. Hilbet ne ji aş û bajar dîsa mijar şer û rewşa dawî bû. Her kes fikrê xwe dibêje dema yekî mêvan dibîne û tew mirov hevdû nas bike ew fikir diçe heta gazin û derdgotinê jî. Mirovekî nivîskar û wêjevan jî tiştan pir hûr li seradê dixe, moxil dike wek tê zanîn. Gellek pirsgirêkên bajarê Mêrdînê derketin holê, ji tevgerên kevneşopî yên siyasiyên Mêrdînê bigire heta tunebûna derfetan ji bo çalakiyên çand û hunerê û bêmoraliya ku van tiştana çêbike û herwiha mirovên ku ji çandê fêm bike bibe biryardarê van çalakiyan. Ji xwe şer jî çalakiyên çandê pir sar kiriye û kes bi dilê xweş çalakiyekê nakin û kes bi dilê rehetî naçin temaşe an beşdariya van çalakiyan. Mirovên herî dilsar û dilhişk jî di vê demê de ketiye mitaleya rewşê û difikire. Dibêje, hevalekî li şaredariyê; mirovên kurd ên rojava û metrepolan divê tevdîrên giran û duvdirêj bigirin, divê êdî ber bi welatê xwe bên, yên ku nikarin bên û ji bo kar nayên bila ber bi Bahra Spî ve herin û li wir kom bibin, ji xwe li wir pir in, bila hê jî pir bibe ji bo ku hêza wan jî pir bibe. Û dibêje ji ber ku rojekê teqez şerê navxweyî çêbibe ew hêz dê ji wan re bi kêrî tiştekî bê.

Bi berpirsiyarê Daireya Çandê re jî diaxivim û hinekî ji bo çalakî û xebatên çandî agahiyan jê distînim. Hilbet di şer de berpirsiyarê çandê yê şaredariyekê dê li ser rewşa şer û gel bifikire û ew jî wisa dike li gor dibêje û her rojê diçin 3-4 gund an navçeyan û rewşê dişopînin an jî ji bo alîkariyê û şopandina bûyeran amade dibin. Carinan berpirsiyarê şaredariyê û yên siyasî bi hev re diçin û li ber deriyê Nisêbînê disekinin û carinan hemû bi hev re li ber deriyê nexweşxaneyekê ji bo alîkariya birîndaran û malbatên miriyan dikevin hewldanan. Ji bilî endamên meclîsê, karmendên berpirsiyar û gellek karmend ji bo alîkariya koçberan gellek carî li ser piyan in. Ji xwe Mêrdîn jî wekî Qoserê bûye stargeha koçberên Cizîrê, Nisêbînê û Kerboranê.

Piştî xatirxwestina ji heval û berpirsiyarê şaredariyê min berê xwe dabû navenda bajarê nû. Li qahwexaneyekê rûniştim û min temaşeyî çûn û hatina mirovan kir, ji dehan teqez 4 heban min ew nas dikirin an jî min ew dîtibûn. Piştî bêhneke bi hevalekî xwe yî kar çayvexwarinê re nasê min î ku ez dê herim mala wan hat ba me û em çûn. Lê berî ku em rabin ev camêrê karker jî bi moral bû û digot “dîrokê ev nivîsandiye ku şerê azadiyê bêyî bobelatan nabe, guhê xwe medê, çi dibe bila bibe”. Mazûbanê min ê ku em herin mala wî, di heman demê de taloqê min e. Zarokên wî hinek jê û birayê wî li Nisêbînê ne, an jî li wir bûn heta niha. Lê du mal ji wan hatine ba wî û daireyek jî li nik wî girtine. Ew jî hatin xêrhatina min û em hinekî peyîvîn. Ew jî ji sawa xwe ya ewilî xelas bûne û êdî dest bi jiyanek zahmet kirine û hîn dibin. Lê hê jî hinek ji wan li Nisêbînê ne û diçin û tên. Lê belê him mazûbanê min û him yên Nisêbînê dibêjin “ku çi hewce be dê biqewime û em ji gellek tiştan re amade ne û em ji alemê ne çêtir in.” Bi rastî ji van peyvana û gellek peyvên ku di nava gel de dihat kirin şaş dimam carinan û pir bi awayekî normal dihat gotin û heta carinan jî bi ken dihatin bilêvkirin. Gellek carî digotin şerê nava bajaran nabe lê wekî tiştekî xwezayî jî didîtin.

Ji bo ku herim ba hevalekî wênekêş ez ji mala taloqê xwe rabûm û berjêrî nava taxa 13 Martê bûm. Piştî 10 deqeyan ez gihaştim wir û fikir û ramanên wî hevalê wênekêşê profesyonel jî balkêş bûn û her tim wî digot divê netewîbûn têkeve pêş an na hêza kurdan dê kêm bibe her ku biçe, herwiha divê hêdî hêdî yên metrepolan jî bên welatê xwe, rojek bê ku mal û milkên wan î li metrepolan bi qurişekî jî nayê firotin, divê niha bifroşin û werin.

Êvarî bi wênekêş û çend hevalên din re em çûn komeleya wênekêşan ku li Kuçeya Hunerê ya Mêrdînê bajarê kevin bû. Wan, saeta vê şevê dest bi dersa xwe û nirxandinên wêneyan kirin. Wêneyên ku li Heskîfê roja binavbûnê ya pêşî dest pê kiribû kişandibûn, dinirxandin û niqaş li ser dikirin.

Lê min destûr ji wan xwest û ez wê şevê bi nava bajarê Mêrdînê yê kevin ketim û bi tena xwe li kuçeyan geriyam û geriyam. Ji Kolana yekê de di ber dikanên zêrker û qidaman re heta meydana Cumhuriyetê hatim. Hemû tabelayên dikanan yek cûre bû ku wekî projeyekê hatibû çêkirin. Û di Sûka Ga re, di çarşiya cil û caw re, di çarşiya xeratan û ya Spehî re min berê xwe da sûka Hasan Ayyar ku nav hatibû guherandin û min bêhna xwe li Leylan Cafeyê vekir. Kafe bi xort û qîzan tije bû. Hinekan ez nas kirim û hatin ba min. Lê balkêş bû wekî rojên me yî berê ku li vir dibuhurîn ne bi kêf bû û dengê muzîkê pir kêm bû. Li şaneşînê rûniştim û li ber bayê xerbî min kulehê xwe kir serê xwe û ponijîm bi çayvexwarinê re heta ku hevalên min hatin. Ku hatin jî mijara wan ji xwe huner û wêne bû heta ku em çûn

Bi sibeha 18.02.2016an re li malên çend nas û dostan geriyam. Bi êvarê re min berê xwe dîsa da Qoserê. Li himber balafirgehê li malekê bûm mêvan. Dora balafırgehê û himber wê ku nexweşxaneyek mezin lê çêbûye, bi avahiyan tije bûne û bûye wekî bajarekî nû û xerîb. Hinek malên ku digotin ew karmendên ewlekariyê ne xuya bû û bala min kişand, alek tenê ya tirkiye hebû wekî din al tunebû li ser bi dehan avahîyî. Jina mala ku ez lê bûm bahsa jina cîranê xwe yî polîs dikir û digot, “bi rastî me deng li hevdû dikir û gellek carî zarokên wan dihatin ba yên me û em jî li derve bi ken û peyv bûn lê rojekê çûn welatê xwe û du sê mehan man, heta hatin jî şer dest pê kiribû. Ji ber wê yekê jî ketin hundur û derneketin. Heta 15 rojan jî me nizanîbû hatine an na. Dîsa jî min halê wê jinikê pirsî, lê wê berê xwe jî bi alî min venekir. Her ku ez didîtim bi lezgînî deriyê xwe digirt û nedihişt zarokên wê jî derkeve der. Ev 6 meh in peyva me li hevdû neketiye”. 

Di vê mala ku lê dimam de jî zanîn û haydarbûna ji dinyayê û ji welêt di asteke bilind de bû û gellek carî û bi piranî tişt bi awayê mantiqî dihatin nirxandin û diyar dibû ku qezencek kurdan çê bibe her kes dê memnûn bibe li her derê Kurdistanê.

Ku bû sibeha 19.02.2016an, min berê xwe da nava Qoserê û heta saeta çûyinê li wir geriyam û bi kirîna kîloyek çaya qaçax min xatir ji gellek kesan û kesên min nedîtin jî xwest û ber bi Stenbolê bi rê ketim. Li hewa wisa difikirîm; teqez divê her kesê kurd bajarên xwe yî li bakur aniha bibînin, di nava gel kevin û bi wan re bipeyîvin û bêhna barûdê, bêhna gaza tûj û toza xerabeyan dengê koçberan û êşa veşartî bibînin, bibihîzin seh bikin, hîs bikin, alîkariyê bo welatiyên xwe, mirovên xwe bikin û tiştekî bikin.

M.Çiya Mazî

PEYARÊK*

Peyarêk, Pirtûka diyariya bîstsaliya nivîsandina min a bi kurdî ye.

M.Çiya Mazî

Çi baş çi xerab, çi bi sûde û çi bê sûde, ev bîst sal in ku bi kurdî dinivîsim. Û di vê demê de tenê helbestek min bi tirkî heye. Ji bilî kurdî wekî din bi tu zimanan min nenivîsiye. Îjar îsal salek ku teqlek din li nivîskariya min û jiyana min dikeve. Di vê salê de ango di 2013'an de bûm avakarê weşanxaneya berbangê û min bi vê rêyê jî pirtûka diyariya bîstsaliya nivîskariya xwe jî stend. Dibe ku hinek neecibînin, dibe ku hinek xweş û xweşik nebînin ew jî normal e û ew tiştekî din, babetek din e.

    Bawer bikin rojek payîzî bû û cara pêşî ku min serpêhatiyek Cegerxwîn nivîsîbû û ji rojnameya Welatê Me re şandibû û bi telefona Mazhar Gunbat ya wan rojana weke aniha di bîra min de ye bi weşandina wê hesiyam. Ne pirtûk, ne ferheng, ne mamoste û ne fêrgehek. Tenê rojnameyek bi kurdî ku ji qedexebûnê wekî çekê bû. Ku bi mirov re di wan salan de li Mêrdîn bihata girtin bawer bikin tesîra wê ji devançê jî pirtir bû. Lê salekê salweqat min her hefte dikirrî (carinan dibû panzderojî) û rêzik bi rêzik dixwend û di salekê de min ferhengek xwe bi xwe di ajandeke biçûk de çêkir. Peyvên wê demê ku min li ferhengoka xwe nivîsandine hê jî wekî dengê wê demê di guhê min de ye wekî "nirxandin, helwest, bişavtin û w.d." bi sed caran li wê ferhengokê vedigeriyam û min ji ber dikir wan peyvana. Li mal min vedişart, nedibû carinan min dixist poşetekî û dibir kargeha ku tê de dixebitîm û di çekmeceya xwe de min ew vedişart. Tê bîra min ku xebatkar nîvroj diçûn xwarinê bixwin lê ez nediçûm û min derî li ser xwe digir û ya min ew ferheng û rojname dixwend ya jî min bi textîlo nivîs ji bo rojnameya Welatê me, dinivîsand. Gelek carî heval û berpirsiyar dihatin li paş derî li min guhdarî dikirin. Her carê jî min derewek dikir, minak min digot "min name ji yekî re dinivîsand". Ji xwe her dem nameyek li ser maseya min bû ku rê wan bidim.

     Belkî ji ber van zahmetiyana be jî, aniha ez rûmeta nivîsandina herî sivik jî digirim û dixwazim bila herkes binivîse û hema çi dinivîsin bila binivîsin. Wê rojek ew bê nirxandin û yê ku bimîne dê bimîne, yê ku namîne ji xwe dê herin ser çopê. Lê teqez dê sûde jê bê girtin ji alî hinekan. Yek kes jî ji nivîseke kurdî sûdê bistîne bi rûmet e. Wê demê li Mêrdîn ez û du sê kes bûn ku me bi kurdî dinivîsand û haya me û hinekan ji wan ji hevdû jî tunebû. Lê îro dibînim ku bi sedan bi hezaran xwendevan çêbûne û gelekî jî ez derbas kirime ango sola min û me yên wê demê nivîskar di taqê re avêtine. Ne wekî hinekan ku ez hesûdiyê bikim û ji derbaskirinê bibehecim. Na. Pir pir kêfa min tê ku wêjevanên bîst û sî salî ji min biçûktir û dikare ji min xweştir binivîsînin hene aniha di qada nivîsa kurdî de. Ew dibe kêf û dibe girêkek û di qirika min de dihere xwar û dilê min dikelîne. Ji xwe nivîskarên aniha ku nivîskarên wê demê derbas nekiribûya an derbas neke dê xwelî wê li serê me bibare û bibariya wê demê.

    Yê ku wan salana zahmetî ji bo vî zimanî dîtine zane wan salana çi bû. Dîtin û gotin nabe yek. Ji ber wan zahmetiyana ez dibêjim heta ez hebim ez dê bi kurdî binivîsim, baş an xerab, kî biecibîne an ne ecibîne. Lê heta ji min bê ji bo ecibandin û sûdeya wêje û wêjevanan û azadiya Kurd û Kurdistanê hewl bidim û hestên xwe bînim zimên û binivîsim.

   Tabî di van salana de ji ber vê nivîskariyê dibe ku min dilê hinekan, dost û malbata xwe hiştibe, ew jî kêfareta wê ye, berdêla wê yekê ye, bila li min biborin ku min xwe bi fêmkirin nedaye. Gelek kesên ku me bi hev re dest bi jiyanê kir dewlemend bûn, gelek jê meqamên bilind zeft kirin û gelek jî serê xwe xistin bin çengê xwe û meşiyan azadiyê û tevlî pakrewanan bûn. Lê belê ez dibêjim min hinekî peywîra xwe ya ji bo wan hevalên cangorî bi cîh anîye. Lê tu carî ez nagihêjim wan, lewra wan, ne ku tab û ked dîtin, wan ji bo kurd, kurdî û Kurdistanê bedena xwe xistin bin axê, bila silav li wan be, tenê dikarim visa bibêjim.

     Gelek carî nexweş ketim, min emeliyatên giran derbas kirin. Dibe ku ev nexweşî ji nivîskariyê be jî an dibe ku nivîskarî ji nexweşiyên min çêbûne. Teqez yek ji yekî çê bûye, lê nizanim kîjan ji kîjanî. Bi wan re ez hatim heta vir. Belkî hinek şêwaz û nivîsa min biecibîn û belkî hinek ne ecibînin ew jî, normal e. Ya Girin ez dibêjim ez li pey ya dilê xwe meşiyam ya ku min jê hez dikir; azadiya zimanê kurdî û Kurdistana Azad.

Ev nivîs ji pêşeka pirtûka Çiya Mazî ’Peyarêk’ê hatiye girtin 2013.

Têbiniyên twîtterê (3)

Hemû kevir li sûrê dikevin û hûrik hûrikî dibin. Hemû peyv heta ber sûrê dimeşe jê û pêve winda ye.

*Li Amedê yên meşiyan gellekî bi rûmet bûn. Ev li himber çekdaran bû û ne hindik e, peyvên quretiyê bêfêde ye. Şer tune be baş e hilbet û şer tunebe ji xwe mirov pir in. Şer ne tiştekî hêsan e.

*Pir be, hindik be, kulek be, bi êş be, bi kêmasî be; yê ku dimeşe dê bigihêje qonaxa xwe, ne yê ku di mal de tenê dipeyîve.

*Dema hemû partî tevlî merasima cenazeyê Tunc bibin aha yekîtî ew e. Ma ne li her derê dinyayê ev e?

*Dibêjin dê nizanim kî û kî û filan û bêvan bibin yek. Li himber kê? Ya girîng ew e. Ev girîngî emir dirêj an kin jî dike.

*Ji qilafetên cangoriyên te têr bûm Amedê, bes e êdî.

*Ji birçînan bêhna nanê tenûrê ji dûr de jî tê.

*Dibe ku çeqel reşê şevê wek ewran dibîne...

*Yekîtiya kurdan bi peyvê nabe, bi Çalakiyên piştgiriyê dibe. Peyv zûde ye daketiye bin qurişan.

*Sûrê mejiyê mirovan çelq kiriye, mirovan û Kurdistanê ji binî ve dihejîne...

*Tu hez dikî Ehmet biçe ku bila biçe, çî min jê? Kî ye, çi ye?

*Wanên ku bêdeng li min dinêrîn û tilîkên xwe kil dikin li min Wanên ku kevirên bedena te û me yî reş bi ava rehên canê xwe spî dikin

*Li bakurê Kurdistanê kîjan rêxistinê pir rojname û kovarên kurdî, tv'yên kurdî,komeleyên perwerdehiya kurdî avakirine, ew hê pir kurdî ye.

*Tu tiştekî 'qutlamiş' nakim, jahr tê de be. Heta ew serkeftin neyê, ew peyv jî ji devê min dernakeve.

*Êdî wisa bûye ku bêyî serkeftina siyasî mirov nikare li zimanê kurdî xwedî derkeve, bê fêde ye jî.

*Her kêliya mezinbûna şerê rojhilata navîn bandora xwe li Bakurê Kurdistanê dike, bi çavekî biçûk nêrîn şaşî ye, ne tiştê tê kirin.

*Kê çalakiya Enqereyê kirine nizanim, lê yên rexne dikin bi piranî digotin çima çalakiyên mezin çênabin. Çi bû gelo?

*Gotin berê jî derew bû niha jî ku tiştek tune be mirov bike... bi sedan qefle bi qefle.

*Ev şer e, mucîzexwestina ji kesan û rêxistinan rehetiya can e, hêz û xwediyê xwe herkes e.

*We çong neşikand, ne ji heddê kesî ye pesnê we bide.

*Bila çavên we, ji bo toza hemû kulîlkên welêt ku diçin, şil bibin.

*Dewletxwestin maf e, lê ramana weke ku "dewlet bê mirin tê" an jî "hemû mirin ji bo nexwestina dewletê tê" fahş e.

*Hilbet zalimî ne mayinde ye, lê belê çûyina wê bi êş e.

*We çong neşikand, ne ji heddê kesî ye pesnê we bide.

*Rexnekirina wekîlên HDPê (ku gelekên wan her dem li ser piyan in) pir hêsan e.Ya giring rexnegir heta niha ketiye çend çalakiyan.

*Înat û biryardarî gellek tiştan diguhere, heta tiştên ku mirov xeyal neke jî.

*Gelo rojeva mirovê kurd ji bilî şerê li ser axa wan, tiştên pir dûr bin, wijdan û dilxwazî tê çi wateyê?

Têbiniyên Twîtterê ji hesabê M.Çiya Mazî

Êdî kes guh nadin "helwest û çalakiyên demokratik", çima? Rewş ji rewşa demokrasiyê derketiye gelo?

Bi alên spî meyt hatin rakirin li Cizîrê, rojên giran dibuhurîne gelê kurd... (êdî ew jî tune)

Rexneyên bêbinî ji kîna hundur e lê bêfêde ye, bexîlî bêxîretî ye çirûska rojê nabîne. Ked û xwêdana baqij her tim serbilindiyê tîne.

Qazî Pêşawa ! Neviyên te ew in ku li bin devî û sûr û bircan li ber xwe didin..

Ku dilê te hebe tu hereketekê reş bikî, tu dikarî ji nêrî jî ji berên jî şîr bidoşî.

Hê jî mirov bi îspata zimanê kurdî û bi ya ku kî tahdeyê li me dike, kî mirovan qetil dike re mijûl bibe. Ecêb ev e.

Ku axeke kurdî ya azad tunebe, tu profesorê kurdî bî tuyê çibikî jê? Dawî kuçeçekmezî ye.

Peyva "Şiyar bibin" demode ye êdî, herkes şiyar e û zane li ku mexel e.

Ku ji sedî 90 kurd bi karê xweYî normal ketibe û bi hûrguliyên jiyanê û berhemên Xwe mijûl bin, nexwe şer tune, an tiştê heyî wan eleqeder nake

Di her karî de wisa ye; hinek kes her tiştî rast wekî mast dixwazin lê qet xwe nalivînin

Alîkarî îro nebe kengî? Bugün yardım edilmese ne zaman?

Zarok nikarin têr avê vexwin û diber jiyanê didin, têkoşîna şoreşê ji vêya mezintir heye?

Egîdan mêrxasiya derewîn betal kir. Xwînê peyvên qelew û qurretiyê fetisand. Azadî dê ji binê erdê were.

Zaza kurd in. Elewiyên kurd hene. Piraniyek mezin ji wan jî bi rastî di têkoşîna kurdî de li pêş in.Yên vê nizanin hinek nanê tenûrê bixwin.

Nirxandin û zanina encama bûyeran ya bi lez rast e gelo?

Yên gundiyên çiyayî her yek deh kis arvanê wan hene, yê bajariyan qet.Heta tedarika tiştekî nakin. Nexwe kes xeyala bûyerên mezin nakin.

Hûn dikarin Kurdistanekê li Başûr ava bikin, lê bi vê nêrîna we ya li Bakur, kurd dê warekî din ava bikin li bakur û bêyî we.

Diyanet û miyanet. Gellek kurd û gellek tirk û mirovên din dixwazinRojevê biguherinŞer heye şer.KuMirov karibe tiştekî ji bo çareseriyê bike başe

Hemû kurd propagandaya terorê dikin, ji ber ku hemû kurd in.

Û îjar tew dibêjin helbestê, çîrokê binivîsine li dû wan. Bila ax têkeve çavê min, devê min û çenga min bişkê, zimanê min lal bibe bes...

Agirê ku ciwanên kurd dişewitîne, gulleyên ku bedenên wan li erdê dixe dê rojekê kurtêlxuran jî bike xwelî.

"Hêzên dewletê bi dizî dikevin taxên Cizîrê’”

NAVDARÊ MÊRDÎN Û DERDORA WÊ SILÊMANÊ ŞIDO

M.Çiya Mazî

Îro dîsa bi mirinan şiyar bûm û bi serma Stenbolê ku îsal dişibe serma welatê min Mêrdînê û cemed jî heman tişt. Kes texmîn nake ku vê cemeda han ez çawa kêfxeş kirim û dîsa xistim ponijîn û bîranînan ku li Şemrex, kuçe û kolanên Mêrdînê li Deriyê Meşkîna çawa derbas bûne.

Aha di vê kêlîkê de Deriyê meşkînan hat bîra min û Silêmanê Şido ku çûye ser dilovaniya xwe hat bîra min. Deriyê Meşkîna bêyî mala Şido nikare bê vegotin. Deriyê ku bi tirkî jê re dibêjin (Deriyê Diyarbekir), lê esil Deriyê Meşkînan e û ev nav ji ber ku bi alî Çiyayê Mazî ve ye û Meşkînan jî li Zinarê li wî alî ye. Dema ku ew mal li Meşkînan bûn jî li gor tê qalkirin maleke navdar bûne. Niha jî gellek carî ji bo aştiyê wisa ye û heta nijha jî çi nexweşiyên li nava Mêrdîn û dora wê çêbibûna pêşî mirovan serî li wan didan. Wekî di nava gel de dihat gotin ev çareseriyek pirsgirêkan ji derveyî dewletê û mahkemeyên wan bû. Eşîr û serokê wan diketin navbera aliyên şer û li hev tanîn. Ji wî alî de li derdora mêrdîn Mala Şido bi bandor bûn. Piştî ku partiyên kurdan jî hatin damezrandin li Mêrdîn, wan her tim tê de cîh girtin û dîsa dibûn alîkarê mirovên belengaz û aştiyê. Ji xwe bi piranî hinek Mêrdînî yên ereb û mehelmî ku çavsorî li kurdan dikirin di demên berê de her tim mala Silêmanê Şido li himber xwe didîtin. 

Hinekên serdestên Mêrdînê û hinek kurdan ku qala mala Silêmanê Şido dibû bi nermî digotin “divê mirov hesabê wan bike”. Lê kurdên ku wisa digotin di heman demê de digotin “ma ne ji vî hesabê wan bûya kî dikarîbû ji tirsa serdestan û hinek bajariyan li Mêrdîn  bisitiriyana? Belê ji xwe ev ji bo hemû gelê kurd jî tê gotin, ma ne ji ber hişkiya kurdan bûya ku her kesê Tirkiyeyê hesabê wan dike, dikarîbû li himber van hovan heta niha li ser piyan bisekiniyana?”

Ku mirov kîjan demê di Deriyê Meşkînan de ber bi rojava xwe bera jêrê Mêrdînê bida û di ber sanayiya kevin re biçûya aha nivîsgeha Silêmanê Şido li wir bû. Û li ser kursiyek bi teker rûniştî, hêzranê wî di destan de, şewqeyê wî biqozî li serê wî û bi wecê esmer, çavên reş li mirovan dinêrî bi awirên ku ji serî heta binî tûj û lêkolîner.   

Gellek bîranînên wê malbatê, wekî gellek kesan di bîra min de jî hene. Qet ji bîra min naçe ku di dema HADEPê de bû, bawerim 1999 bû. Dîsa hilbijartinek hebû, ya herêmî. HADEP jî diket hilbijartinan û namzetê şaredariya navenda Mêrdînê (Artuklu) Cemal Weske bû. Li gellek deveran ji metirsiyan, ji tirsa kuştin û girtinan kes nedibû namzet. Demek pir bi êş û agir bû. Li Mêrdîn jî pir kêm propagandaya hilbijartinan a eşkere û serbest çêdibû. Kêm jî afiş hebûn li dîwar an jî li panoyan. Yên hebûn jî carinan dihatin çirandin, carinan jî ser wan dihatin boyaxkirin. Li deriyê Meşkînan jî ji ber Mala Şido li wir bûn li dîwarên wan kuçe û kolanan afiş hatibûn zeliqandin. Lê rojekê sibehê her kes rabû ku ser wan bi boyaxa reş hatibû seyandin. Herkesî zanîbû ku ji alî dewletê an jî bi alîkariya wan ev çêdibe. Heman rojê dîsa afiş bi dîwaran hate zeliqandin. Yek ji wê taxê ku gellek kesan digotin ew ji derdora mala Silêmanê Şido bû. Ew kes bi şev xwe dide bendî ku wan kesana bibîne. Û nivê şevê dîsa lê dinêre ku erebeyek leşkeran tê û li dûranî disekine, yekî sivîl jê derdikeve ê dest bi xerakirin û reşkirina afişan dike. Aha wê demê ew devançeya di ber xwe de derdixe û dixe serê wî kesî. Dibêje tu kî yî? Ew kes nasnameya xwe derdixe û dibêje ez leşker im. Temiyek baş lê dike ku careke din ew wisa bike ew dê wî bikuje. Ji wê rojê pê ve afîş bi silametî heta hilbijartinan ma. 

Navdarê Mêrdîn û derdora wê Silêmanê Şido kî bû (Li gor malbata wî dibêjin): Ji dayikbûna wî:00.00.1927 Cîh:zinar Navé bavê wî: Şido, Dayika wî:Mewlo. Ji Dêra Metînan (Dêr Marmata) hatinin Mêrdînê. Cara ewil li Zinara bi ser Mêrdîn ve bi cîh bûne, ev jî nézî 280-300 sal berê ye. Ji Şido 7 law û 6 qîz tên dunyayê. Law (Silo,Cemo,Suphî, Ferhan, Mehemed, Xidir û Şêxmûs) Xidir û Şéxmús ji dêmarîyê ne. Qîz (Nazo, Sema, Xilis Mencê, Lutfo, Supho). Şido di demên berê de zilamekî ji rêzê û feqir bûye, jiyana xwe zivistanan li nav Mêrdîn havînan li zinarê li Xirbê Meskîna jîya ye. Piştî bi serkevtî û navdanan Silo, tên naskirin. Şido li Zinarê li qesra prota (havîngeha protestana cinan bûye). Bi xwe esil Metînî ne lê bi hatina wan î Xirbê Meskîna û Kuçeya Meşkiniya, xelq ji wan jî re dibêjin Meşkînî. Navé pîreka wî:Latife (Lutfo). Ji wan 8 law çêdibin: (Elî, Derwîş, Yaşar, Fuat, Şido, Wedat, Murat û Rêzan), 4 jî qîz çêdibin (Munira, Zekiya, Bedia, Selma). Ji birayê wî H. Ferhan û ên dêmaryê sax in. Bi demê re ku pistî bi nav û dengîya Silo û naskirina wî, êdî dost û dujminê wî jî pir dibin. Li alîkî jî raste rast dibe hedefa dewletê. Di pevçûnekê de birîn dibe. Berî bê birîndarkirin bi cend rojan, (li gor wî digot) waliyê Mêrdînê Ergûn Gokdeniz devançeya wî ya bi ruhset jê distîne. Û wê rojê ber êvarî polis davêjin ser qahweya ku lê rûdinin. Silo Şido ji wan re dibêje, ji xwe walî devançeya min ji min stendiye, ma hûn li çi digerin. Êrişkar dibêjin tu Silo Şido yî, ma ne malûm tu çekên din bi te re tunebin. Wê şevê seat di nava 12 û 1ê de tê gulekirin. 8 gule lê dikeve. Şevek ji şevên çileyê hişk, berf û qeşa :23.01.1973. Ji wê rojê ú hata 28.12.2015 a felç dijiya, rûniştî û li ser kursiya bi teker. Bi wî halê xwe sala 12.09.1980 de tê girtin li Mêrdinê, 12 rojan li tugayê dihêlin û piştre wî dibin zindana Amedê 4 mehan girtî dimîne.

Silêmanê Şido, wekî hemû Mêrdînî dibêjin Silo Şido, ku di hişê hemî mirovên derdora Mêrdînê de cîh girtiye û ji  bîr nakin û her wiha bandora wî û malbata wî li jiyana derdora Mêrdîn bi giranî çêbûye, çû ser dilovaniya xwe. Rehmet û oxir be jê re.